Śmierć miała i ma różne oblicza – również oblicze urzędowe. Wraz z nastaniem epoki galicyjskiej ustanowiono nową funkcję - oglądacza zwłok (niem. Leichenbeschauser), a od lat 60. XIX wieku, zgodnie z wprowadzonym rozporządzeniem, w każdej wsi powinien być powołany oglądacz oraz jego zastępca. Na stanowiska te delegowane były osoby przez zwierzchności poszczególnych gmin. Mianowania dokonywał starosta powiatowy. Przed przystąpieniem do obowiązków, oglądacz przysięgał: „ […] z wielką ścisłością będę starał się sprawdzić: czy ciało osoby przeze mnie oglądane rzeczywiście jest nieżywe, czy w ostatnich chwilach jej życia nie zaszedł jaki karygodny czyn lub karygodne zaniedbanie związek mające z jej śmiercią […]”. Obowiązkiem oglądacza zwłok było stwierdzenie, czy dana osoba w rzeczywistości nie żyje oraz określenie przyczyny śmierci. Jeżeli zgon nie wzbudzał żadnych zastrzeżeń wypisywał kartę pośmiertną, która upoważniała do pochówku, natomiast w przypadku kiedy następowało podejrzenie, iż denat zmarł na chorobę zakaźną wdrażał odpowiednią procedurę. W przypadku stwierdzenia „śmierci gwałtownej” jak określano zabójstwo czy samobójstwo, obowiązkiem oglądacza było wezwanie ekipy dochodzeniowo-śledczej oraz zabezpieczenie ciała do czasu jej przyjazdu. Funkcja ta umocowana była na terenie Polski aż do 1962 roku, jednak faktycznie zaczęła zanikać zaraz po wojnie, kiedy obowiązki stwierdzenia zgonu zaczęli przejmować lekarze.
OGLĄDACZE ZWŁOK W POWIECIE GORLICKIM W ROKU 1924
Banica: Piotr Fesza, zast. Hryc Gluza
Bartne: Teofil Pelesz, zast. Andrzej Felenczak
Bednarka: Iwan Turko
Biecz: Wincenty Woźny
Bielanka: Hryc Stefanowski
Biesna: Michał Waz
Bieśnik: Szczepan Kozioł
Binarowa: Jan Kordek
Blechnarka: Teodor Hata, zast. Wanio Rydzyk
Bodaki: Jan Kaczor, zast. Michał Dutkanycz
Bystra: Michał Pijanowski
Bugaj: Maciej Dzikowski
Czarne: Iwan Paraskiewicz
Długie: Teodor Sabatowicz, zast. Teodor Soufa?
Dominikowice: Andrzej Mikołowski
Glinik Mariampolski: Józef Miciek, zast. Wojciech Graca
Gładyszów: Tymko Kowalczyk, zast. D. Dziuba
Głęboka: Józef Halibożek
Gorlice: Marceli Frühling
Grudna Kępska: Paweł Czajka
Hańczowa: Gregor Lidyk
Jasionka: Ilko Kwoczka, zast. Stanisław Dziopa
Klęczany: Jan Pyznar
Klimkówka: Teofil Andrzejczyk
Kobylanka: Stanisław Przybyłowicz
Kołkówka: Jakób Tabiś
Konieczna: Osyf Młynarczyk
Korczyna: Franciszek Margalik
Kryg: Wojciech Anka
Krzywa: Lerman Wisłocki, zast. Jan Urda
Kunkowa: Jan Dzwonczyk
Kwiatoń: Jan Kostyk
Kwiatonowice: Jan Bugno
Leszczyny: Antoni Basałyga, zast. Rodjan Szlachta
Libusza: Jakub Sikora
Lipinki: Stanisław Lesiak
Lipna: Antoni Dzimba, zast. Stefan Pać
Łosie: Mikołaj Rubicz
Ług: Hnat Ciuryk
Łużna: Józef Łanowski
Małastów: Jan Gbur, zast. Wasyl Rusynko
Męcina Mała: Jan Przybyłowicz
Męcina Wielka: Michał Kobasa, zast. Andrzej Pyrz
Moszczenica: Michał Stępień
Mszanka: Jakub Piecuch
Nieznajowa: Jurko Gmytryk. zast. Jan Motyka
Nowica: Jan Obuchanycz, zast. Lucjan Ferenc
Olszyny: Jakub Gogola
Pagorzyna: Tomasz Krygowski
Pętna: Jan Tychanicz, zast. Michał Gluza
Przegonina: Jan Kaczor
Przysłup: Milko Bieguniak
Pstrążne: Łukasz Murianka
Racławice: Wojciech Dudka
Radocyna: Ilko Dobrowolski
Regietów Niżny: Seman Moroch
Regietów Wyżny: Michał Baranowicz
Ropa: Piotr Grodek
Ropica Polska: Wojciech Boczoń
Ropica Ruska: Marjan Kużma
Ropki: Prokop Durniak
Rozdziele: Iwan Borsuk
Rozembark: Jan Wszołek
Rychwałd: Jan Gyża, zast. Józef Gałkiewicz
Rzepiennik Biskupi: Piotr Płaza
Rzepiennik Marciszewski: Adam Białoń
Rzepiennik Strzyżewski: Andrzej Martyka
Rzepiennik Suchy: Michał Bartuś
Sękowa: Józef Kretowicz
Siary: Adam Augustyn
Sitnica: Jan Bryndal
Skwirtne: Marko Obuch
Smerekowiec: Trofij Fedorko
Sokół: brak
Staszkówka: Hieronim Spyrka
Stróżówka: Franciszek Dusza
Strzeszyn Franciszek Ljana
Szalowa: Wojciech Szura
Szymbark: Ignacy Migacz
Turza: Józef Kutaś
Uście Ruskie: Jakim Sawczak
Wapienne: Teodor Kołotko
Wirchne: Tadeusz Kot, zast. Łukasz Michalak
Wójtowa: Jan Kosiński
Wola Łużańska: Wojciech Jacher, zast. Jan Migacz
Wołowiec: Mikołaj Mirko?
Wysowa: Seman Wasylczak, zast. Michał Ferenc
Zagórzany: Mikołaj Czyż
Zdynia: Timko Sandowicz
Fot.
Archiwum Państwowe w Przemyślu
sygn. 56/2128/0/0/10
Pokaż mniej
