FINAŁ XXXI EDYCJI KONKURSU „Znam moje Miasto, znam Ziemię Gorlicką”

W Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Gorlickiej organizacją konkursów dla uczniów zajmuje się Sekcja ds. Współpracy z Młodzieżą ściśle współpracując z Zarządem SMZG  na czele z Prezesem Panem Romanem Trojanowiczem  oraz z Przewodniczącą Sekcji Organizacyjno-Gospodarczej Panią Łucją Wojewodzic.Obecnie w  skład Sekcji wchodzą następujące osoby: p. Barbara Wiatr-Przewodnicząca, p. Małgorzata Markowicz - Wiceprzewodnicząca, p. Ewa Przybycień - sekretarz oraz członkowie: p. Maria Głowacka-Grądalska, p. Renata Gołębiowska, p. Lidia Klimek, p. Artur Socha, zdalnie nas wspomaga  p. Maria Haluch-Grądalska. Na szczególne słowa podziękowania za ogromny wkład pracy przy organizacji dotychczasowych konkursów zasługują:  p. Rozalia Kłapsa,  p. Anna Wygrzywalska oraz p. Zofia Przybylska.

21 listopada 2025 roku w pięknej auli Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych im. Ignacego Jana Paderewskiego w Gorlicach odbył się finał XXXI edycji konkursu „Znam moje Miasto, znam Ziemię Gorlicką” o tematyce „Jakie tradycje ludowe kultywowane są do dziś na Ziemi Gorlickiej? Opisz wybraną.” W konkursie wzięli  udział uczniowie ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych z Powiatu Gorlickiego.

            Uroczystość rozpoczęła się przepięknym koncertem w wykonaniu chóru i orkiestry uczniów z Zespołu Państwowych  Szkół Muzycznych im. J.I. Paderewskiego w Gorlicach. Chór i orkiestrę, w 70-cio osobowym składzie, pięknie poprowadziła Pani Anna Cisoń-Połeć. Licznie zgromadzeni uczestnicy konkursu i zaproszeni goście wysłuchali wiązanki, mistrzowsko wykonanych piosenek ludowych. Repertuar wspaniale wkomponował się w tematykę Konkursu.

            Prezes Stowarzyszenia Roman Trojanowicz i Barbara Wiatr-Przewodnicząca Sekcji serdecznie podziękowali Pani Annie Cichoń-Połeć i  Henrykowi Rąpale - Dyrektorowi Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Gorlicach za wspaniały koncert, życzliwość i wieloletnie udostępnianie pomieszczeń szkoły wraz z wyposażeniem na organizowanie finałów konkursów.

Prowadząca finał konkursu Barbara Wiatr poprosiła Prezesa Stowarzyszenia o zabranie głosu. Pan Roman Trojanowicz przywitał serdecznie wszystkich gości przybyłych na finał konkursu, a w szczególności młodzież, ich rodziców, nauczycieli, dyrektorów szkół, członków i sympatyków Stowarzyszenia.

Sekcja ds. Współpracy  z Młodzieżą SMZG ustalając tematykę XXXI edycji konkursu wzięła pod uwag fakt, że Senat ustanowił rok 2025 rokiem m.in.: ks. prof. Józefa Tischnera i Władysława Reymonta. Ponieważ ks. Józef Tischner cenił kulturę i sztukę Podhala, a powieść Władysława Reymonta „Chłopi”  jest ściśle powiązana z obrzędami ludowymi oraz obyczajami wiejskimi, więc postanowiono tym zagadnieniem zainteresować młodzież szkolną.

             Polskie tradycje ludowe są niezwykle istotne i ciekawe, są odzwierciedleniem naszej historii i obyczajowości. Dlatego warto się do nich odwoływać, by w ten sposób zanurzyć się w naszą narodową, rodzimą przeszłość i tradycję oraz pomóc je zachować. Tam tkwią przecież nasze korzenie. Celem konkursu było więc rozbudzenie wśród dzieci  i młodzieży ciekawości i zainteresowania się lokalnymi tradycjami. Zauważenie, jak wielkie mają one znaczenie.

             Prace, które uczniowie przygotowali na konkurs, dobitnie potwierdziły, że cel ten został osiągnięty. Na dowód tego można zacytować kilka wypowiedzi zawartych w pracach uczniów.

Daniel z Zespołu Szkół Nr 1 im. Ignacego Łukasiewicza w Gorlicach zauważa:  W szczególny sposób swoje tradycje zachowali i przekazywali z pokolenia na pokolenie Pogórzanie - lud zamieszkały tu od wieków. Stworzyli piękny i różnorodny świat zwyczajów, obrzędów, pieśni, tańców i strojów, który pomimo zmieniających się czasów, ustrojów czy polityki kulturalnej przetrwał próbę czasu.

Choć współczesność niesie ze sobą wiele zmian, w wielu miejscowościach Ziemi Gorlickiej ludowe tradycje są nadal żywe. Przekazywane z dziadków na wnuków, pielęgnowane przez zespoły folklorystyczne i mieszkańców, wciąż mają swoje miejsce w życiu społeczności lokalnej. Łatwo zgodzić się ze stwierdzeniem, że ,,Człowiek bez tradycji jest jak drzewo bez korzeni”. Dzięki  pamięci o przeszłości i wpajanej od najmłodszych lat lojalności wobec niej, mieszkańcy zachowują swoją tożsamość i wspólnotę nawet w świecie, który tak gwałtownie się zmienia.       

Maja ze Szkoły Podstawowej w Zagórzanach ma takie przemyślenia: Tak sobie myślę, że tegoroczny temat pomoże utrwalić to, co fascynowało wiele pokoleń.  Jej koleżanka Weronika  przyznała, że „Rozpoczynając pisanie tej pracy, nie spodziewałam się, że sama tyle się dowiem o zwyczajach własnej wsi”. Marysia z Racławic wyznała: czuję dumę, że pochodzę z miejsca o tak bogatej kulturze jak Ziemia Gorlicka.

Natomiast Julia z Dominikowic tak podsumowała swoją pracę: Udział w konkursie „Znam moje Miasto, znam Ziemię Gorlicką” stał się dla mnie okazją, by lepiej poznać lokalne tradycje, porozmawiać z osobami, które od lat je pielęgnują i jeszcze bardziej zrozumieć, jak wielką wartość mają zwyczaje przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Dziś wiem, że pielęgnowanie tradycji to najpiękniejszy sposób wyrażenia miłości do swojej małej ojczyzny.

Na konkurs wpłynęło 14 prac uczniów z 10 szkół podstawowych oraz  5 prac z 4 szkół ponadpodstawowych. Komisja Konkursowa powołana przez Zarząd Stowarzyszenia po wnikliwej analizie zakodowanych prac dokonała ich oceny i zakwalifikowała do finału 5 prac uczniów ze szkół podstawowych i 4 prace uczniów ze szkół ponadpodstawowych. Ponadto przyznała trzy wyróżnienia uczniom ze szkół podstawowych.                

      Podczas finału uczniowie, w wylosowanej kolejności, zaprezentowali w ciekawy sposób swoje prace korzystając z prezentacji multimedialnej, rekwizytów i ubierając się w stroje ludowe. Ponieważ największym zainteresowaniem cieszyły się dożynki ważnym  elementem dekoracyjnym był przepiękny tegoroczny wieniec dożynkowy, który dzięki staraniom Pani Lidii Klimek, użyczyło na finał konkursu Koło Gospodyń Wiejskich z Zagórzan.

    Publiczną prezentację prac uczniów oceniała Komisja Konkursowa w składzie: mgr Małgorzata Markowicz-polonistka, przedstawiciel SMZG - Przewodnicząca Komisji, mgr Stanisława Bąk -  były Starszy Wizytator Kuratorium Oświaty w Krakowie i Prezes Zarządu TPD w Gorlicach, mgr Dominika Jodłowska-Kubala – absolwentka pedagogiki kulturalno-oświatowej UJ, instruktor MDK w Gorlicach, mgr Katarzyna Liana – kustosz Muzeum Regionalnego PTTK, historyk oraz  mgr Katarzyna Grochowska - Instruktor z Gorlickiego Centrum Kultury.

W przerwie konkursu wszyscy obecni zostali zaproszeni na regionalny poczęstunek - wiejski chleb ze smalcem i kiszonym ogórkiem oraz ciastem, którymi częstowały Panie  z Koła Gospodyń Wiejskich z Kobylanki – oczywiście w strojach regionalnych.

 Po przerwie Przewodnicząca Komisji Konkursowej Pani Małgorzata Markowicz odczytała protokół wyłaniający poszczególnych laureatów w obu kategoriach podkreślając, że dzięki przygotowanym prezentacjom mogliśmy poznać lub przypomnieć sobie jakie zwyczaje są aktualnie kultywowane na Ziemi Gorlickiej.

Szczegółowa informacja o uczestnikach, opiekunach i wynikach zawarta jest  w załączonych dwóch tabelach.

          Pan Roman Trojanowicz Prezes SMZG wspólnie z Panem Krzysztofem Zagórskim  Przewodniczącym Rady Powiatu Gorlickiego wręczyli wszystkim  uczniom biorącym udział  w konkursie  dyplomy i wspaniałe upominki, a najcenniejsze nagrody, w tym finansowe, otrzymali laureaci.

           Nauczyciele - opiekunowie za zachęcenie uczniów do wzięcia udziału w konkursie i udzielanie im cennych wskazówek również otrzymali dyplomy-podziękowania oraz  upominki.

            Prezes Stowarzyszenia, doceniając fakt znaczenia pomocy jaką otrzymują Organizatorzy konkursu z różnych instytucji, w serdecznych słowach podziękował Urzędowi Miasta Gorlice za otrzymaną dotację i pomoc rzeczową. Wspiera nas również Starostwo Powiatowe: Wydział Edukacji pięknymi albumami i Wydział Promocji cennymi upominkami. Podkreślił, że od wielu lat możemy również liczyć na wszechstronną pomoc z Urzędu Gminy Gorlice i Oświatowego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego. Za udzielone wsparcie skierował słowa wdzięczności do Urzędu Miasta Biecza, Koła Gospodyń Wiejskich  w Kobylance oraz Pana Artura Sochy - członka Sekcji za  talony, które powiększyły pulę nagród dla laureatów I-szych miejsc.

            Pani Barbara Wiatr przekazała uczestnikom konkursu informację, którą otrzymała od Pani Jolanty Legutko Starszego Wizytatora Kuratorium Oświaty w Krakowie - Delegatura  w Nowym Sączu. Były to słowa podziękowania za zaproszenie na finał konkursu, przepraszała za nieobecność  ze względu na śnieżycę i prosiła, żeby przekazać  uczniom i  nauczycielom słowa podziękowania i wielkiego uznania.

            Przewodnicząca Sekcji z satysfakcją poinformowała, że konkurs „Znam moje Miasto, znam Ziemię Gorlicką”  po raz kolejny został wpisany przez Małopolskiego Kuratora Oświaty na listę konkursów, których laureaci uzyskują dodatkowe punkty przy naborze do szkoły ponadpodstawowej.

            W najbliższym numerze Kwartalnika Gorlickiego zostanie opublikowana pierwsza część prac uczniów, a pozostałe opracowania - w roku 2026. Będzie to dodatkowa nagroda zarówno dla ucznia jak i nauczyciela-opiekuna oraz promocja szkoły.

Pan Krzysztof Zagórski Przewodniczący Rady Powiatu Gorlickiego w serdecznych słowach pogratulował uczestnikom konkursu, doceniając ich zaangażowanie, piękną, patriotyczną postawę oraz wyraził wielkie uznanie dla Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Gorlickiej za organizowanie konkursów, które przyczyniają się do poznawania tradycji, bogactwa kulturowego  i piękna Ziemi Gorlickiej.

Prezes Stowarzyszenia Roman Trojanowicz i Barbara Wiatr Przewodnicząca Sekcji ds. Współpracy z Młodzieżą podziękowali uczestnikom uroczystości za przybycie oraz wyrazili jeszcze raz słowa uznania i gratulacji dla uczniów, rodziców, nauczycieli oraz  dyrektorów szkół.

Finał XXXI edycji konkursu „Znam moje Miasto, znam Ziemię Gorlicką” zakończył się wspólnym zdjęciem.

Przygotowała: Barbara Wiatr